This article is in Greek, please use the translator on the side bar
Mε την ευκαιρία της έξαρσης - τον τελευταίο καιρό και πάλι - της δραστηριότητας του Ήλιου, μετά από μερικά χρόνια που ήταν ψόφιος, δημοσιεύω ένα κείμενο μου που απαντά στα βασικά ερωτήματα για το Σέλας, καθώς και μερικά λόγια - παρέα με μερικές απίθανες φωτογραφίες που μου έστειλαν δύο διαδικτυακοί φίλοι από το βορά!
Thnx so much for the Fotos: Tom Eklund (Toyala, Finland), Troy Birdsall (Fairbanks, Alaska)
Βόρειο Σέλας, The northern lights ή nordlys. Εδώ νομίζω ότι η φύση, τα έδωσε όλα! Το πιο όμορφο, χαοτικό, ψυχεδελικό και δυσεύρετο φαινόμενο, που συμβαίνει εκεί ψηλά. Εκεί ψηλά στους πόλους, εκεί ψηλά στον ουρανό!
Δε θυμάμαι καν πως το έφαγα το κόλλημα με το Σέλας. Χωρίς να έχω την ευτυχία –ακόμη - να μου πεταχτούν τα μάτια έξω, βλέποντάς το ζωντανά, έχω ψάξει τα πάντα, έχω παραγγείλει βίντεο και βρήκα διάφορους, βόρειους κολλημένους για να μου πουν περισσότερα. Οι πληροφορίες, καθώς και οι φωτογραφίες στο παρόν κείμενο, προέρχονται, από έναν Φινλανδό, τον Tom Eklund, από την Toyala και έναν πιτσιρικά από το Fairbanks στην Αλάσκα, τον Troy Birdsall. Ο δεύτερος έχει και ένα πολύ καλό site, και μάλιστα με ζωντανή κάμερα (live webcast), το www.aurorawebcam.com.
Που εμφανίζεται; Προς τα πού να κοιτάξω;
Το Σέλας εμφανίζεται σε δύο δαχτυλίδια, (auroral oval) γύρω από το βόρειο και γύρω από το νότιο μαγνητικό πόλο, δηλαδή κοντά στον αρκτικό κύκλο (67ο ). Πρακτικά εμφανίζεται στη βόρεια Σκανδιναβία, αλλά πιο τυχερή είναι η αμερικανική ήπειρος. Βλέπετε ο μαγνητικός πόλος της Γης, είναι μετατοπισμένος προς τα εκεί, (god damn), οπότε το φαινόμενο κατεβαίνει ευκολότερα σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Ο παράδεισος είναι η Αλάσκα… και γενικά, μέσα στο όνειρο, περιλαμβάνεται το παγωμένο λευκό τοπίο, ο κατάμαυρος αρκτικός ουρανός και η απόλυτη ησυχία. Σε μεγάλες ηλιακές καταιγίδες (όπως αυτή τον Οκτώβρη του 2003), δεν έχει πρόβλημα να εμφανιστεί έως και τα πλάτη τα δικά μας, βέβαια απλά σαν κοκκινίλα στο βορά πολύ σκοτεινού ουρανού (οι ρωμαίοι το ονόμαζαν pluvia sanguinea – αιμάτινη βροχή)
Τι είναι; Φαντάσματα; Εξωγήινοι;
Παρενέργειες από τα καυσαέρια του Ήλιου! Το Σέλας σχετίζεται απόλυτα με την ηλιακή δραστηριότητα. Σωματίδια που εκτοξεύει κατά καιρούς ο Ήλιος, από εκλάμψεις, ή τρύπες του στέμματος, επιταχύνονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης και την πέφτουν στην ατμόσφαιρα. Εκεί, για να μη σας πρήζω, δημιουργείται εν ολίγοις ένα φαινόμενο, σαν αυτό που συμβαίνει στην οθόνη της έγχρωμης τηλεόρασης. Οι ποιο υποψήφιοι για κόλλημα, σημειώστε ότι το κόκκινο χρώμα, είναι βομβαρδισμός σε ατομικό οξυγόνο κοντά στα 200 μίλια, το πράσινο - μοριακό οξυγόνο στα 60 μίλια, ενώ μπλε και ιώδεις αποχρώσεις δίνει το άζωτο.
Τι σχήματα παίρνει;
Εδώ, ο Tom δυσκολεύτηκε… «Υπάρχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά για να τις κατατάξεις (τις auroras), αλλά τίποτα, ποτέ δεν είναι ίδιο. Στις μεγάλες μαγνητικές καταιγίδες υπάρχουν εντυπωσιακά χρώματα, αλλά σε κατάσταση διάχυσης στον ουρανό, χωρίς λεπτομέρειες και έντονες κινήσεις. Οι μεσαίου μεγέθους δίνουν τις γνωστές «ζώνες» και «κουρτίνες» και είναι αυτές που προτιμώ. Πολύ εντυπωσιακές είναι και οι λεγόμενες «coronas», που συμβαίνουν όταν το φαινόμενο είναι ακριβώς πάνω απ το κεφάλι σου. Τότε ακτίνες και χρώματα φεύγουν προς όλες τις κατευθύνσεις. Παθαίνεις πλάκα… Αν είσαι τυχερός σε κάποιες από τις πολύ ενεργές «ζώνες», μπορεί να πετύχεις τις διάσημες βιολετί αποχρώσεις στα χαμηλά τους όρια». Και συνεχίζει ο Tom: «Είναι κάτι τόσο εντυπωσιακό ώστε την ώρα που συμβαίνει δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Ξεχνάς τα πάντα, σου ρουφάει όλη την προσοχή και προσπαθείς να δεις όσο περισσότερο μπορείς. Μου είναι λίγο δύσκολο να το εκφράσω…»
Πότε να πάω;
Κατ αρχήν, το aurora touring, είναι πολύ διαδεδομένο, ειδικά στην Αμερική (Αλάσκα, Καναδάς). Πολύς είναι ο κόσμος που ταξιδεύει με την ελπίδα…να το δουν κι αυτό τα μάτια του. Πράγμα που ελπίζω να πάθω κι εγώ, μιας και στο προηγούμενό μου ταξίδι στη Σκανδιναβία, έχασα ηλιακή καταιγίδα για δύο μέρες…Πρώτα απ όλα κάποιος που θέλει να ταξιδέψει γι αυτό το σκοπό πρέπει να πάει όσο βορειότερα μπορεί, για να είναι σίγουρος (Αν μιλάμε για Ευρώπη, μιλάμε για Λαπωνία ή βόρεια Νορβηγία. Το Tromso είναι μια χαρά). Οι καλύτερες εποχές είναι τέλος χειμώνα – αρχές άνοιξης και φθινόπωρο με αρχές χειμώνα. Σε ότι αφορά το Βόρειο Ημισφαίριο το καλοκαίρι είναι λάθος εποχή, μιας και οι νύχτες είναι λευκές.
Το Σέλας, όπως είπαμε, εξαρτάται από τις ορέξεις του Ήλιου, έχει να κάνει με τη δραστηριότητά του. Tο αστέρι μας διένυσε το λεγόμενο solar minimum για αρκετά χρόνια, περισσότερα π ό,τι συνήθως και τώρα αρχίζει να ξυπνάει! Υποτίθεται ότι θα φτάσει στη μέγιστη δραστηριότητα κηλίδων και εκλάμψεων κάπου στο 2012-13.
Μια επίσης πολύ σημαντική βοήθεια είναι οι προγνώσεις μέσω internet. (μπορείτε να γραφτείτε για παράδειγμα στο www.spaceweather.com και να σας ενημερώνουν σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα. Μετά από κάποια έκλαμψη, έχετε συνήθως κανα δυό μέρες καιρό - ώσπου να φτάσουν τα ηλιακά σκουπίδια - να βρεθείτε εκεί ψηλά.
Τι άλλο χρειάζεται;
Αυτό που χρειάζεται σίγουρα είναι τύχη και υπομονή. Μπορεί να συμβαίνει η μεγαλύτερη γεωμαγνητική καταιγίδα, αλλά εσύ να είδες πριν λίγο φωτογραφία του Μητσοτάκη και να έχει πλακώσει τέτοιο σύννεφο που δεν έχεις ξαναδεί. Μπορεί να βαρεθείς μετά από ώρες που έχεις κοκαλώσει στους -20ο C κι η aurora να σκάσει μύτη, μόλις μπεις στο σπίτι. Διότι δεν ξέρεις πότε θα εμφανιστεί ή πόσο θα κρατήσει.
Χρειάζεται καλό ντύσιμο, κάτι να τσιμπήσεις, λίγο αλκοόλ και αν θέλεις παρέα. «Μερικές φορές, αισθάνομαι πολύ ηλίθιος που κάθομαι και περιμένω…», μου λέει ο Tom.
Η κουβέντα με τον Tom, έκλεισε απαντώντας στη γκρίνια μου, ότι θα άλλαζε ευχαρίστως την aurora για τον ήλιο της Ελλάδας. Τι να κάνεις; Ο καθένας… ό,τι του λείπει…
Και ο Troy, απ την άλλη μεριά του βόρειου ημισφαιρίου, στέλνει χαιρετίσματα στους εδώ, aurora fans.
